موانع برقراری ارتباط موثر

موانع برقراری ارتباط موثر کدامند؟

دلایل بسیاری برای اینکه چرا ارتباطات میان فردی ممکن است به شکست منجر شوند، وجود دارد. در اکثر ارتباطات‌، ممکن است پیام (چیزی که گفته می‌شود) دقیقاً به همان صورت که منظور فرستنده بوده، دریافت نشود. بنابراین این موضوع مهم است که فرد برقرار کننده‌ی ارتباط، برای بررسی اینکه آیا پیام‌ها به وضوح درک می‌شوند یا خیر، به دنبال بازخورد از طرف مقابل باشد.

ممکن است مهارت‌هایی نظیر گوش دادن فعال، شفاف سازی گفتگو و انعکاس نظرات به طرف مقابل کمک کننده باشند، اما یک ارتباط برقرار کننده‌ی ماهر، نیازمند آگاهی از موانع برقراری ارتباط موثر و چگونگی اجتناب یا غلبه بر آنها است. موانع زیادی برای برقراری ارتباط وجود دارند که هرکدام از این‌­ها ممکن است در هر مرحله از فرایند برقراری ارتباط اتفاق بیفتند. این موانع می­‌توانند منجر به تحریف پیام‌تان شده و بنابراین با ایجاد سردرگمی و سوءتفاهم، شما را در معرض خطر از دست دادن سرمایه و زمان قرار دهند.

ارتباط موثر شامل غلبه بر این موانع و انتقال یک پیام مختصر و واضح می‌­باشد.

موانع رایج در برقراری ارتباط موثر:

• استفاده از اصطلاحات خاص. اصطلاحات بیش از حد پیچیده ، ناآشنا و یا فنی. 
• موانع احساسی و تابوها. ممکن است برای برخی از مردم، بیان احساسات‌شان سخت و حتی در بعضی از موارد به طور کامل ممنوع و یا نکوهیده باشد. 
• عدم توجه و علاقه و همچنین حواس پرتی و یا بی‌تفاوتی نسبت به گیرنده‌ی پیام. 
• تفاوت در ادراک و دیدگاه. 
• ناتوانی‌­های فیزیکی از قبیل مشکلات شنوایی یا دشواری­‌های گفتاری. 
• موانع فیزیکی در ارتباطات غیرکلامی. عدم توانایی در دیدن نشانه‌های غیرکلامی، حرکات، وضعیت و زبان عمومی بدن می‌تواند منجر به برقراری یک ارتباط کم اثر شود. 
• تفاوت‌­های زبانی و دشواری در درک لهجه‌های ناآشنا. 
• انتظارات و پیش­داوری‌هایی که ممکن است منجر به فرضیات و یا افکار کلیشه‌ای نادرست شوند. مردم اغلب چیزی را که انتظار دارند بشنوند می‌شنوند، نه چیزی را که واقعاً گفته می‌شود! و در نهایت هم نتیجه‌گیری نادرست می‌­کنند. 
• تفاوت‌های فرهنگی. هنجارهای تعامل اجتماعی در فرهنگ‌های مختلف، متفاوت می‌باشند. مثلاً روش بیان احساسات معمولاً متفاوت است. به عنوان مثال‌، مفهوم حریم خصوصی در بین فرهنگ‌ها و محیط‌های اجتماعی متفاوت، فرق می‌کند. 

یک فرد ماهر در برقراری ارتباط باید نسبت به این موانع آگاه بوده و تلاش کند تا با بررسی مستمر قابل درک بودن پیام و همچنین ارائه‌ی بازخورد مناسب، تاثیر این موانع را کاهش دهد.

دسته بندی موانع برقراری ارتباط

موانع زبان

ممکن است زبان و توانایی‌های وابسته به زبان­‌شناسی به عنوان یک مانع در برقراری ارتباط عمل نمایند.

گرچه، حتی زمانی که ارتباط با یک زبان مشترک ایجاد می‌شود، اصطلاحات و واژگان به کار رفته در یک پیام در صورتیکه توسط دریافت کننده‌ی پیام به طورکامل درک نشوند، می‌توانند به عنوان یک مانع عمل کنند. به عنوان مثال، پیامی که شامل تعداد زیادی اصطلاحات تخصصی و کلمات مخفف می‌باشد، توسط دریافت کننده‌ای که با این اصطلاحات آشنایی ندارد قابل درک نخواهد بود.

عبارات و اصطلاحات عامیانه ممکن است سوءتعبیر شده و یا حتی توهین آمیز تلقی شوند.

موانع روان­شناختی

وضعیت روانی برقرارکنندگان ارتباط بر روی چگونگی ارسال، دریافت و درک پیام تاثیر خواهد گذاشت. به عنوان مثال، در صورتیکه شخصی تحت استرس و فشار روحی قرار دارد و با نگرانی‌های شخصی خود مشغول است نمی‌تواند به اندازه‌ی زمانی که تحت استرس نیست توجه خود را به درک پیام معطوف نماید.

مدیریت استرس، یک مهارت فردی مهم است که بر روی روابط بین‌فردی ما تاثیر­گذار خواهد بود.

خشم، مثال دیگری از موانع روانشناختی بر سر راه برقراری ارتباط می‌­باشد. زمانی که عصبانی هستیم ممکن است چیزهایی را به زبان بیاوریم که در آینده پشیمان شویم و یا چیزی که دیگران بیان می‌کنند را بد تعبیر نماییم.

عموماً افراد با عزت نفس پایین ممکن است کمتر بتوانند ابراز وجود نمایند، بنابراین در برقراری ارتباط احساس راحتی نخواهند داشت. همچنین ممکن است نسبت به بیان اینکه در مورد پیام‌هایی که می‌شنوند واقعاً چه احساسی دارند و یا چه برداشت‌های منفی‌ای می‌کنند، احساس خجالت داشته باشند.

برای اطلاعات بیشتر به صفحات ما با عنوان بهبود عزت نفس و قاطعیت رجوع نمایید.

موانع فیزیولوژیکی

موانع فیزیولوژیکی با توجه به وضعیت فیزیکی دریافت کننده‌ی پیام ایجاد می‌شوند.

برای مثال، دریافت کننده‌ای که دارای مشکل کاهش شنوایی است ممکن است نتواند یک مکالمه‌ گفتاری را به صورت تمام و کمال درک نماید، خصوصاً اگر پیام دارای نویزهای پس زمینه‌ی قابل توجهی باشد.

موانع فیزیکی

مثالی از یک مانع فیزیکی برای برقراری ارتباط، فاصله‌ی جغرافیایی بین فرستنده و گیرنده می‌باشد.

عموماً ارتباط در طول فواصل کوتاه‌تر، آسان‌تر است زیرا کانال‌های ارتباطی بیشتری در دسترس بوده و فناوری کمتری مورد نیاز است. گرچه فناوری نوین اغلب برای کاهش اثر موانع فیزیکی به کار گرفته می‌شود، با اینحال باید مزایا و معایب هر کانال ارتباطی کشف شده و یک کانال مناسب برای غلبه بر موانع فیزیکی به کار گرفته شود.

موانع سیستمی

موانع سیستمی برای برقراری ارتباط می‌توانند در ساختارها و سازمان‌ها وجود داشته باشند، یعنی جاهایی که کانال‌های ارتباطی و سیستم‌های اطلاعاتی نامناسب و ناکافی وجود دارند و یا جاهایی که از عدم درک مسئولیت‌ها و نقش‌ها برای ارتباط رنج می‌برند. در چنین سازمان‌هایی، ممکن است نقش افراد در فرایند ارتباطات مبهم باشد، بنابراین ندانند که چه انتظاراتی از آن‌ها وجود دارد.

موانع نگرشی

موانع نگرشی، رفتارها یا ادراکاتی هستند که افراد را از برقراری ارتباط موثر باز ­می‌دارند.

موانع نگرشی در برقراری ارتباط می‌توانند ناشی از تضادهای شخصیتی، مدیریت ضعیف، مقاومت در برابر تغییر و یا فقدان انگیزه باشند. دریافت کننده‌های موثر پیام باید برای غلبه بر موانع نگرشی خود به منظور تسهیل ارتباطات موثر تلاش نمایند.

کسب آگاهی در مورد موانع برقراری یک ارتباط موثر برای توسعه فردی به ویژه برای مدیران و صاحبان کسب و کار از اهمیت زیادی برخوردار است.