شناخت تفکر خلاق

همهٔ ما با افرادی برخورد داشته‌ایم که به نظر همیشه ایده‌های نو دارند و انرژی خلاقانهٔ آنها باور نکردنی است. همه افرادی را دیده‌ایم که در فکر کردن بسیار جدی هستند. اگر شما از این دسته هستید، در این قسمت به شما کمک خواهیم کرد تا بهتر و آزادنه تر فکر کنید.

شناخت بیشتر در مورد اینکه ذهن‌های ما چگونه کار می‌کنند کمک خواهد کرد تا خلاقانه‌تر و با انعطاف بیشتر فکر کنیم. همچنین به شما کمک خواهد کرد تا بدانید که چرا تفکر خلاقانه برایتان سخت است و بعضی از اسرار ورای تفکر خلاقانه را معرفی خواهد کرد.

شناخت ذهن

بنابر تحقیقات علمی متعددی که انجام شده، ما امروزه مطالب زیادی در مورد عملکرد مغز می دانیم.

برای مثال:

• می‌دانیم که مغزمان به پیچیدگی و تغییر علاقه دارد

نوزادان بیشتر به چیزهایی می‌نگرند که پیچیده و در حال تغییر هستند (برای مثال تلفن همراهی که حرکت می‌کند، یا برگهای درخت که با وزش نسیم حرکت می‌کنند). ما به گونه‌ای برنامه ریزی شده‌ایم که به پیچیدگی علاقه داشته باشیم.

• یادگیری، یادگیری می‌آفریند

هر چه بیشتر یاد یگیرید، آسان‌تر می‌توانید مطالب بیشتر را فرابگیرید. این موضوع وقتی که می‌خواهید موضوعی را به طور کامل بشناسید، بارزتر است زیرا مغز اطلاعات بیشتری برای ساخت نمایه مورد نظر خواهد داشت. مغز ما به الگوها و سامان دهی علاقه دارد و می‌تواند اطلاعات را بررسی کرده و آنرا با سایر اطلاعات مرتبط سازد.

• مغز ما به دنبال ایجاد فرضیه بر اساس دانش موجود است.

بعضی از افراد این روند را برداشت‌های کوتاه می‌نامند. اگر مغز تصور می‌کند که از چیزی که اتفاق می افتد، آگاهی دارد، به مدل‌های ذهنی‌اش برای توضیح تبدیل خواهد شد و دیگر به دنبال توضیح آنچه که می‌بیند یا می‌شنود، نخواهد بود. با استفاده از این رویکرد می‌توانید از تجربیات قبلی درس بگیرید و در آنها غرق نشوید.

• ما به دنبال جستجو برای معنی و ارتباطات هستیم

برای همهٔ ما که به پیچیدگی و تغییر علاقمند هستیم، مغزمان هم به الگو و ارتباطات علاقمند است. برای مثال در صورتی که یک شعر طرح قافیه داری داشته باشد، یادگیری آن برایمان ساده‌تر از شعرهای نو خواهد بود. معمولاً ذهن ما تمام چیزهای جدید را بررسی می‌کند تا به یک الگو برسد و بر آن اساس دانش موجود را دسته بندی نماید. گاهی حتی در شرایطی که الگویی وجود ندارد تلاش می‌کند تا آنرا بیابد، به همنین دلیل است که تئوری‌های تبانی گری وجود دارند.

• مغز ما دوست دارد بازی کند

این بخش از جستجو برای الگوها در مورد کسانی است که معماها و پازل‌ها را حل می‌کنند. کودکان به صورت طبیعی بازی می‌کنند بزرگسالان هم با کلمات و بازی‌های فکری سرگرم می‌شوند. با این حال برای اینکه ذهن بتواند با ایده‌ها در محل کار بازی ذهن نیازمند تشویق است. علیرغم اینکه بازی کردن طبیعی است، شرایط تعیین شده برای اینکار می‌تواند خاص باشد.

• باید مراقبت مغزتان باشید

• مغز شما در صورتی که خسته، گرسنه یا تشنه باشید به خوبی کار نخواهد کرد. نباید نیازهای فیزیکی‌تان را به دلیل مشکلات پیچیده فکری از یاد ببرید. اگر بترسید یا استرس داشته باشید هم مغز ناتوان می‌ماند: فقط به این موضوع فکر کنید که چگونه تحت فشار و زمان مشخص در یک آزمون پاسخ به سؤال برایتان سخت است. مغز در صورتی که تمرین مداوم، تغذیه مناسب و خواب کافی داشته باشید، عالی عمل می‌کند و با فعالیت‌ها بهتر درگیر می‌شود. اگر اینکار را انجام دهید می‌توانید مدت زمان بیشتری بر روی مشکلات متمرکز شوید و پس از مدتی استراحت کنید.

تفکر خلاقانه، تفکر به طریقی متفاوت

همهٔ ما به نحوی خلاق هستیم، حتی اگر خلاقیت ما شامل هنر، موسیقی یا ادبیات نشود. خلاقیت می‌تواند در حل یک مشکل باشد. از این منظر هر کدام از ما چیزهایی داریم که دیگران ندارند. در این شرایط است که از خلاقیت کمک می‌گیریم.

سرکوب تفکر خلاقانه

بد نیست که در مورد چیزهایی که تفکر خلاقانه را سرکوب می‌کنند بدانید زیرا در این صورت می‌توانید در مقابل آنها مقاومت کنید:

• باور به اینکه حق با شماست

تفکر خلاق برای افراد باهوش کار سختی است. دلیلش هم این است که آنها به این باور عادت کرده‌اند که همیشه درست می گویند، و دلیلش هم پاسخ‌های درستی است که می‌توانند به مسائل بدهند. در مدرسه ممکن است نتیجه بدهد اما در محل کار یا دنیای بزرگ معمولاً هیچ پاسخ درستی وجود ندارد.

پنهان شدن در پشت راهکار مشخص بسیار آسانتر از صرف زمان و انرژی برای اثبات صحیح بودن ادعاست. با این حال بهتر است که به گزینه‌های بیشتر فکر کنید و در مورد بهترین‌ها تصمیم گیری نمایید.

• منفی باف باشید و ایده‌های سایرین را انتقاد کنید

تفکر خلاق نیازمند فکر کردن در مورد چیزهای غیرقابل تعمل است. معمولاً به معنی پرداختن به ایده‌هایی مطرح می‌شود که کاملاً تأیید شده‌اند. اما از آن‌ها می‌توان ایده‌های بهتری را ایجاد نمود که نتایج بهتری را هم به دنبال دارند. منفی باشید و ایده‌ها مورد نقد قرار دهید تا ساده‌تر پیش بروید.

یکی از دلایلی که چرا جریان سیال ذهن با دور هیچ چیز شروع می‌شود این است که هیچ نظر یا انتقادی در مورد ایده‌های تازه وجود ندارد.

• باور به اینکه شما خلاق نیستید

در قسمت طرز فکر توضیح دادیم که گرایش شما مهمتر از توانایی خام شماست. اگر باور داشته باشید که خلاق نیستید، نمی‌توانید خلاقانه تأمل کنید. از سوی دیگر اگر با دیدگاه انتقادی پیش بروید، می‌توانید اینکار را انجام دهید.

روش‌های تفکر خلاق

روش‌های مختلفی برای تفکر خلاق وجود دارد. بعضی از آنها در قسمت مربوط به تفکر خلاق مطرح شد.

راهی برای تفکر و راهی برای ارتقای تفکر

تفکر خلاق هم روشی برای فکر کردن و هم روشی برای نحوهٔ ارتقای فکر کردن است. اگر کمی اشتیاق داشته باشید، ارزش این را دارد که روش‌های تفکر خلاق را امتحان کنید تا بدانید که آیا می‌توانید خودتان را به چالش بکشید یا خیر.