استرس چیست؟ علایم و عوامل

استرس چیست؟

کنترل کامل استرس، مدیریت آن و پیدا کردن راه‌هایی برای کاهش سطوح غیرضروری یا ناسالم استرس از مهارت‌های مهم زندگی هستند، مهارت‌هایی که همه بدان‌ها نیاز دارند.

استرس منفی، تنش و اضطراب در زندگی مدرن مشکلاتی هستند که به وفور دیده می‌شوند، بیشتر افراد از علایم بالقوه خطرناک استرس و مسائل مرتبط با آن در زندگی‌شان رنج می‌برند.

در این صفحه (بخشی از مجموعه مقالات مرتبط با مدیریت استرس) مقدمه یا پیش زمینه‌ای بر استرس منفی خواهیم داشت و بعضی از دلایل استرس و نتایج استرس نامتناسب را شرح می‌دهیم.

استرس واکنش به فشار زیاد است.

ممکن است از منابع متعددی به شما استرس وارد شود:

• استرس شخصی: که به دلیل ماهیت کاری‌تان، تغییر در زندگی یا مشکلات شخصی نمود می‌کند
• استرس در خانواده یا دوستان: که ممکن است بر روی شما تأثیر بگذارد
• استرس در میان همکاران: که آن هم ممکن است بر روی شما تأثیر بگذارد (صفحهٔ استرس در محل کار را ببینید).

استرس را می‌توان به عنوان نوعی نگرانی تعبیر کرد که در اثر تقاضا برای انرژی فیزیکی یا ذهنی شما ایجاد می‌شود.

استرس در نتیجهٔ عواملی مانند موارد زیر شکل می‌گیرد:

اضطراب

اضطراب وقتی ایجاد می‌شود که حوادث زندگی برای سلامت فردی، اجتماعی یا ذهنی تهدیدکننده هستند. میزان اضطراب هر فرد بستگی به موارد زیر دارد:

• نحوهٔ برداشت فرد از تهدیدکننده بودن رخدادهای زندگی
• استراتژی‌های فردی برای کنترل شرایط
• تعداد رخدادهای استرس زا در مدت زمان کوتاه.

تنش روانی

تنش نوعی طبیعی به اضطراب است. در واقع بخشی از غریزهٔ ابتدایی بقا محسوب می‌شود، زمانی که تغییرات فیزولوژیکی فرد را برای جنگ یا گریز آماده می‌کنند. این واکنش درونی باعث ترشح ادنوسین تری‌فسفات (ATP) در بدن شده و ماهیچه‌ها برای فعالیت آماده می‌شوند.

رگ‌های خونی نزدیک به پوست منقبض می‌شوند تا جریان خون آهسته شود تا در صورت بروز آسیب به بدن خون کافی به ماهیچه‌ها، قلب، شش‌ها و مغز برسد. دستگاه گوارش مسدود می‌شود، مثانه فعالیت نمی‌کند، ضربان قلب و سرعت تنفس افزایش می‌یابد و عرق بدن بیشتر می‌شود. فرد نسبت به شرایط هوشیار شده، چشم‌هایش فراخ می‌شوند و آدرنالین ترشح می‌کند تا انرژی بیشتری داشته باشد.

این واکنش‌ها در موقعیت‌هایی که خطر فیزیکی وجود دارد، بسیار مفید هستند اما برخلاف انسان‌های اولویه، بسیاری از نگرانی‌های زندگی مدرن آنهایی نیستند که بتوان با واکنش جنگ یا گریز یا هر نوع واکنش فیزیکی از آنها دور شد.

موقعیت‌های استرس زای زندگی مدرن مدت زمان بیشتری ادامه می‌یابند و واکنش سریع به آنها باعث از بین رفتنشان نمی‌شود. بنابراین حالت مضطرب شدن می‌تواند استرس را به دنبال داشته باشد به نحوی که فرد دیگر نتواند به وضعیت آرامش یا معمول قبل خود باز گردد. استرس طولانی مدت برای سلامتی روحی و روانی زیان آور است.

علایم فیزیکی استرس

علاوه بر احساس ناراحتی، تنش یا نگرانی، تاثیرات فیزیکی استرس مداوم می‌تواند موارد زیر باشند:

• تپش قلب
• سرگیجه
• سوهاضمه یا سوزش معده
• سردرد
• درد ماهیچه‌ای
• لرزش یا تیرکشیدن چشم‌ها
• اسهال
• ادرار زیاد
• بی خوابی
• خستگی
• سستی

افراد معمولاً از چیزی که رنج می‌برند ناآگاه هستند و با علایم درد ماهیچه، سردرد و سوهاضمه به پزشک مراجعه می‌کنند. استرس زیاد می‌تواند حملات ترس، درد قفسه سینه، ترس‌های غیرمنطقی و اضطراب از مریض شدن را به دنبال داشته باشد.

استرس مداوم باعث احساس خستگی، افسردگی، میگرن، شکم درد شدید و بی خوابی خواهد شد. در صورت داشتن هر کدام از این علایم باید به پزشک مراجعه کنید. پس از تشخیص علایمی که به عنوان نتیجهٔ استرس شناخته می‌شوند می‌توان برای کاهش یا کنترل میزان استرس تلاش کرد. اینکار از طریق روش‌های کاهش استرس انجام می‌شود.

به صفحهٔ مرتبط با جلوگیری از استرس مراجعه کنید تا به اطلاعات مفیدی در زمینهٔ جلوگیری از استرس و رسیدن به آرامش دست یابید.

موقعیت‌ها و شرایط افزایش دهندهٔ استرس

افراد مختلف در موقعیت‌ها و حوادث گوناگون واکنش استرس متفاوتی دارند، برای آنها موقعیت‌های مختلف می‌تواند استرس زا باشد، بیشتر افراد باور دارند که حوادثی مانند از دست دادن کار، طلاق یا مشکلات مالی برایشان استرس زا است.

بسیاری از موقعیت‌های استرس زا در زندگی در اثر تغییرات ناگهانی در شرایط فرد ایجاد می‌شوند.

در اینجا فهرستی از پاسخ‌های زیادی از افراد فراهم شده که به سخت بودن تعدیل زندگی نسبت به حوادث جدید اشاره دارد. نتایج نشان می‌دهد که افراد تطبیق پذیری به آن حادثه را بسیار سخت عنوان کرده‌اند و بنابراین این شاخص استرس زیاد محسوب می‌شود.

حادثه:	امتیاز از ۱۰۰
مرگ همسر یا شریک زندگی	۱۰۰
طلاق	۷۳
جدایی از همسر	۶۵
مرگ یکی از دوستان نزدیک یا اقوام	۶۳
آسیب یا بیماری شخصی	۵۳
ازدواج	۵۰
از دست دادن شغل	۴۷
رجوع پس از جدایی	۴۵
بازنشستگی	۴۵
تغییر در سلامتی یکی از اعضای خانواده	۴۴
بارداری	۴۰
مشکلات جنسی	۳۹
افزوده شدن یک عضو جدید به خانواده	۳۹
مرگ یک دوست نزدیک	۳۷
تغییر در نوع شغل	۳۶
گرفتن ضمانت سنگین	۳۱
تغییرمسئولیت ها در سر کار	۲۹
ترک دختر یا پسر خانواده از خانه	۲۹
شروع یا توقف کاری همسر	۲۶
شروع یا ترک مدرسه	۲۶
مشکلات با رئیس	۲۳
تغییر خانه	۲۰
وام گرفتن	۱۷
تغییر در عادات غذایی	۱۵
تعطیلات	۱۳
تعطیلات نوروز	۱۲
سرپیچی‌های کوچک از قانون	۱۱

تغییرات زندگی تأثیر مستقیم خوب و بد بر روی سلامتی ما دارند. از میان افرادی که امتیاز تغییر زندگی‌شان ۲۰۰-۳۰۰ است، نیمی از آنها دچار مشکلات سلامتی هستند. از میان آنهایی که امتیازشان بیش از ۳۰۰ است، ۷۹% در سال جاری مریض می‌شوند. استرس زاترین تغییر مرگ همسر است. افرادی که همسر خود را از دست داده‌اند ۴۰% نسبت مرگ بیشتر و میزان بیماری و افسردگی زیادی دارند.

این تنها به این دلیل نیست که چنین حوادثی تلخ هستند، بلکه هر تغییری در شرایط می‌تواند باعث استرس شود زیرا ما باید مجدداً خود را تطبیق بدهیم. در صورت امکان بهتر است که تغییرات زیادی در زندگی به صورت همزمان اعمال نکنیم.

علاوه بر مضطرب شدن در اثر حوادث، بعضی موقعیت‌ها هم به افراد استرس می‌دهند، گرچه قبلاً اشاره شد که میزان این استرس بستگی به چیزهای دیگری مانند استراتژی‌های شخصی برای کنترل شرایط دارد.

محیط می‌تواند ما را دچار استرس کند: برای مثال، صدا، جمعیت، نور کم، آلودگی یا سایر عوامل خارجی که ما از کنترل آنها عاجر هستیم باعث می‌شود که مضطرب و آسیب پذیر شویم.

تطبیق یافتن نسبت به زندگی مدرن هم عامل استرس دیگری است. همه می دانیم که می‌توان از طرق مختلف مانند اینترنت، گوشی همراه و رسانه‌های اجتماعی با سایرین در ارتباط بود و در نتیجه انتظار پاسخ سریع افزایش یافته است.

لوازم متعدد دیگری هم در اختیار ماست که با آنها انتظار می‌رود که سبک زندگی خاصی ثابت نگه داشته شود و مصرف گرایی ادامه یابد. به علاوه برای بسیاری از زنان مدیریت کارهای تمام وقت خارج از منزل و کارهای داخل منزل یک هنجار شده است. تمامی این تغییرات بدان معنی است که استرس متاسفانه در زندگی شخصی و حرفه‌ای ما جایگاه معمولی یافته است.

برای بسیاری از افراد برنامهٔ شخصی مدیریت استرس با تمرکز بر روی جلوگیری از استرس بخش مهمی از زندگی مدرن است. مدیریت استرس یکی از ملزومات توسعه فردی است.