مهارت‌های حافظه

بالا بردن مهارت‌های حافظه

بسیاری از افراد از کاهش توانایی حافظه‌شان با گذشت زمان گله‌مند هستند. اما طبق مباحث مطرح شده نمی‌توان جلوی آغاز فراموشی را گرفت.

توانایی برای به خاطر آوردن مهارتی است که از طریق تمرین قابل افزایش است. این احتمال وجود دارد که دلیل زوال حافظه با بالا رفتن سن این است که ما تمرین را متوقف می‌کنیم.

در این قسمت چند ایده برای بالا بردن مهارت‌های حافظه پیشنهاد شده و توضیح داده می‌شود که برای داشتن حافظهٔ بهتر چه باید کرد.

نحوه عملکرد حافظه

مکانیزم حافظه مانند بسیاری از کارهایی که مغز انجام می‌دهد ناشناخته است. با این حال به نظر می‌آید که دو نوع حافظه وجود دارد، بلند مدت و کوتاه مدت.

• حافظه کوتاه مدت همان حافظه روزانه شماست. که به آن حافظه کاری هم می گویند و در آن اطلاعات در حالیکه از آنها استفاده می‌شود، نگهداری می‌شوند و تا زمان پاک کردن یا انتقال به حافظه دراز مدت در آنجا باقی می‌مانند.
• حافظه درازمدت مرتبط با کارهایی است که در گذشته انجام داده‌اید، که گاه این گذشته به سال‌ها پیش بازمی‌گردد. اما ممکن است قسمتی از آنچه که در حافظه طولانی مدت ذخیره شده مرتبط با رخدادهای اخیر باشد. بهتر است که حافظه درازمدت را محلی برای ذخیره اطلاعاتی دانست که مغز قصد نگهداری از آنها را دارد.

نگهداری یا یادآوری

مشخص نیست که مشکل حافظه در نگهداری اطلاعات است یا یادآوری آنها.

در واقع تمایز گذاری میان این دو آنچنان اهمیتی ندارد. زیرا برای تولید اطلاعات لازم است که هم آنها را حفظ کرد و هم بازیابی نمود.

کارشناسان سه نوع حافظه طولانی مدت را معرفی می‌کنند. که بدین قرارند:

• آشکار، نیازمند تفکر آگاهانه است و بیشتر ما زمانی که در مورد حافظه صحبت می‌کنیم، به آن اشاره داریم.
• ضمنی، مرتبط با فعالیت‌های اکتسابی که آنچنان طبیعی هستند که به آنها فکر نمی‌کنیم.
• زندگینامه‌ای، مرتبط با بخش‌های خاصی از زندگی که به نظر یادآوری آن‌ها آسان‌تر از سایر قسمت‌هاست.

خودتان را سالم نگه دارید

شاید مهمترین کاری که می‌توانید برای نگهداری از حافظه‌تان انجام دهید، سالم نگه داشتن خودتان است. هیچ کس نمی‌تواند در صورت خستگی و احساس ناخوشاید عملکرد خوبی داشته باشد. به خاطر داشته باشید که توجه به بهبود جسمی، اساس توسعه فردی است.

زمینه‌هایی که باید به آنها توجه کنید:

تغذیه خوب

غذاهایی وجود دارند که به بهبود عملکرد مغز کمک می‌کنند اما شواهد تأییدشده آنها کم است.

با این حال سعی کنید رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشد تا بتوانید بهترین عملکرد را از خود به نمایش بگذارید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به صفحه مربوط به رژیم غذایی و مواد مغذی مراجعه کنید.

خواب

اکثریت قریب به اتفاق دانشمندان بدین موضوع باور دارند که بزرگسالان در هر شب نیاز به هفت تا نه ساعت خواب دارند.

کم خوابی شاید در بعضی مواقع ضرری نداشته باشد اما اگر به طور مستمر تکرار شود باعث آسیب به عملکرد مغزی مانند به یادآوری اطلاعات مهم می‌شود. به نظر دانشمندان خواب به مغز توانایی پردازش رخدادها و بازگردانی آنها به حافظه‌ها را می‌دهد که خود دلیل دیگری برای خوابیدن و داشتن حافظه خوب است.

تمرینات ورزشی

سومین جنبه از سلامتی فیزیکی انجام ورزش‌های کافی است. طبق توضیحاتی که در صفحه نگهداری از مغز گفته شد، عصب شناسان باور دارند که ورزش برای سلامتی مغز اهمیت دارد زیر بر روی جریان خود تأثیر می‌گذارد.

الکل، سیگار و مصرف مواد مخدر

بعضی مواد شیمیایی که در الکل و نیکوتین مواد مخدر وجود دارند بر روی حافظه تأثیر می‌گذارند. برای اینکه حافظه بهتر کار کند بهتر است که از مصرف چنین موادی خودداری کرد.

استرس

در صفحات مربوط به استرس گفته شد که استرس کم برای انسان خوب است. اما وقتی شدید شود به سلامتی جسمی و ذهنی آسیب می‌رساند.

قرار گرفتن در معرض هورمون‌هایی که در اثر استرس تولید می‌شوند بر روی توانایی تفکر و به یادآوری خاطرات تأثیر خواهد داشت. عبارت ذهنم خالی شد در رابطه با لحظه‌های استرس زا است. کنترل کردن اضطراب به شما در بهبود حافظه‌تان کمک می‌کند.

درباره این زمینه به صفحه  سالم نگه داشتن ذهن مراجعه کنید.

فعالیت ویژه حافظه

هر آنچه که تا اینجا بدان اشاره کردیم در جهت ارتقای سلامت فیزیکی و ذهنی بوده است.

اما اقدامات ویژه‌ای برای بهبود حافظه وتوانایی بازیابی اطلاعات هم وجود دارد.

پیتر بران، هنری رودیگر و مارک مک دنیال در کتابشان به نام علم یادگیری موفقیت آمیز، حافظه را کلید اصلی یادگیری می‌دانند.

به عبارت دیگر اگر نتوانید چیزی را به خاطر آورید، آنرا یاد نگرفته‌اید.

به نظر آنها اگر یادگیری جدی‌تر و سخت‌تر انجام شود، ماندگاری‌اش بیشتر خواهد بود. اگر برای فراگیری مهارتی جدید قرار باشد که سخت کار کنید در ذهنتان برای مدت زمان بیشتری باقی خواهد ماند.

به نظر مغز چیزی را که با صرف انرژی و تلاش زیاد فراگرفته برای مدت زمان بیشتری حفظ می‌کند.

در کتاب بعضی ترفندهای ارتقای حافظه مطرح شده است:

1. بازیابی: به خاطر آوردن اطلاعات یا مهارت را تمرین کنید.

برای مثال وقتی که در حال مطالعه هستید چشم‌هایتان را ببندید و سعی کنید که نکته‌ها را به خاطر آورید نه اینکه فقط آنها را بخوانید.

تمرکز برای بازیابی اطلاعات، به خاطر آوردن را آسان‌تر می‌کند زیرا سختر از خواندن است. همچنین مسیرهای عصبی مرتبط با برداشت‌ها را تقویت می‌نماید.

2. پیچیدگی: چیزهایی را که میدانید گسترش دهید و روابط لازم را ایجاد نمایید.

مغز ما به برقراری رابطه میان ایده‌ها علاقمند است. زیرا به خاطر آوردن آنها را آسان‌تر می‌کند. به همین دلیل است که بعضی چیزهای مرتبط با یک موضوع سریعتر از ایده‌های کاملاً جدید بخاطر آورده می‌شوند.

بنابراین لازم است که ایده‌های جدید را با استفاده از دانسته‌های قبلی‌مان توصیف کنیم و رابطهٔ پایداری را میان آنها شکل دهیم.

3. موازی کاری: همزمان بر ر.وی چند موضوع مختلف کار کنید.

فکر کردن در مورد موضوعات مختلف و صرف حداقل نیم ساعت برای هر موضوع به شما کمک می‌کند که هر کدام را بهتر به خاطر آورید. ممکن است دلیلش این باشد که مغز در میان موضوعات مختلف فرصتی برای استراحت دارد و به ضمیرنیم آگاه شما این فرصت را می‌دهد تا در حالیکه به چیز دیگر فکر می‌کنید، به آن موضوع قبلی بپردازد.

 

4. تولید: به دنبال رسیدن به پاسخ باشید.

تفکر بلند یا ترسیم یافته‌ها بستگی به دیدگاه شما دارد، نکته‌های ابتدایی به شما کمک خواهد کرد که مطالب اصلی را بخاطر آورید.

5. انعکاس: بازبینی هر آنچه که رخ داده است.

قسمت تمرین انعکاسی به توضیح فواید تفکر در مورد بازبینی رخدادها می‌پردازد. اما به نظر می‌رسد که انعکاس به شما کمک می‌کند تا درس‌هایی که از تجربیات گرفته‌اید را در ذهنتان ثابت کنید.

6. یادآورانه: استفاده از ترفندهایی برای برانگیختن حافظه

یادآورانه عبارت‌ها و ترفندهایی هستند که برای برانگیختن حافظه طراحی شده‌اند. آن‌ها شامل تارک نام‌هایی که برگرفته از اول حروف کلمات هستند می‌شوند مانند کچ پژ که مجموعه حروفی را نشان می‌دهد که در عربی وجود ندارند.

یادآورانه ها می‌توانند پیچیده‌تر شود و فهرست‌های مخصوص تصاویر برای بازیابی باشند.

7. درجه بندی: شناسایی چیزهایی که نمی‌دانید

درجه بندی بخش مهمی از یادگیری است. اگر ندانید که به یادگرفتن چه چیزی نیاز دارید، یادگیری برایتان بسیار سخت خواهد بود. روش‌های درجه بندی شامل جستجو برای بازخورد و انجام آزمون می‌شود.

نیازی نیست که همه چیز را بخاطر آورید!

بی شک ارتقای حافظه و یادآوری ایدهٔ خوبی است و روش‌هایی که در این قسمت مطرح شد، مفید خواهند بود.

اما بخاطر داشته باشید که قرار نیست همه چیز را به ذهن بسپارید. برای مثال نوشتن فهرست کارهایی که باید انجام بدهید، ذهنتان را برای حفظ کردن چیزهای بزرگتر آزاد می‌کند و به حافظه این امکان را می‌دهد تا مهمترین ها را اولویت گذاری کند. فراموش نکنید که کارکرد اصلی ذهن، تمرکز و خلاقیت است. در واقع طبق آموزه‌های دیوید الن، ذهن شما انباری برای نگهداری و به خاطر سپردن انبوهی از موضوعات نیست! بلکه ذهن ابزاری برای خلاقیت و تمرکز روی کار فعلی است.