توسعه فردی – بهبود فردی آموزش مهارت‌های بهبود و توسعه فردی
مقاله ما با عنوان “مهارت‌های ارتباط بین فردی“ را نیز مطالعه کنید.
ارتباط به زبان ساده، عمل انتقال اطلاعات از یک مکان به مکان دیگر است.
اگرچه این تعریف، ساده است، اما هنگامی‌که به این فکر می‌کنیم که چگونه ممکن است ارتباط برقرار کنیم، موضوع خیلی پیچیده‌تر میشود. طبقه‌بندی‌های متنوعی از ارتباط وجود داشته و بیش از یک نوع آن می‌تواند در هرلحظه اتفاق بیفتد.
طبقه‌بندی‌های متفاوت از ارتباط، عبارتند از:
- ارتباط به‌وسیله‌ی صحبت کردن یا ارتباط کلامی: رودررو، تلفنی، رادیو یا تلویزیون و سایر رسانه‌ها.
- ارتباط غیرکلامی: زبان بدن، اشارات و حرکات بدن، چگونگی لباس پوشیدن یا رفتار کردن و حتی عطر و بوی ما
- ارتباط نوشتاری: نامه‌ها، نامه‌ی الکترونیکی، کتاب‌ها، مجله‌ها، اینترنت یا از طریق سایر رسانه‌ها.
- ارتباط تصویری: نمودارها و جداول، نقشه‌ها، آرم‌ها و سایر تصاویری که می‌توانند پیامها را انتقال دهند.
نتیجه مطلوب یا هدف هر فرآیند ارتباطی، رسیدن به درک می‌باشد.
فرآیند ارتباط بین فردی، نمی‌تواند به‌عنوان پدیده‌ای که به‌سادگی اتفاق می‌افتد در نظر گرفته شود، اما باید به‌عنوان فرآیندی دیده شود که شامل شرکت‌کنندگانی است که در مورد نقش‌های خود در این فرآیند، به‌صورت آگاهانه یا ناآگاهانه، گفت‌وگو می‌کنند.
فرستنده‌ها و دریافت‌کنندگان، به‌طور حتم در یک ارتباط، حیاتی هستند. در ارتباط رودررو، همانطور که هر دو شرکت‌کننده با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند، نقش‌های فرستنده و گیرنده از هم مجزا نیستند، حتی در راه‌های بسیار نامحسوس از قبیل تماس چشمی (یا عدم آن) و زبان عمومی بدن.
راه‌های نامحسوس دیگری نیز وجود دارند که ما از طریق آنها (شاید حتی به‌صورت غیر عمد) با دیگران ارتباط برقرار می‌کنیم. به‌عنوان‌مثال، لحن صدای ما می‌تواند نشانه‌ای بر حالت یا وضعیت احساسی ما بوده و علامت‌های دست یا اشارات و حرکات بدن می‌توانند به پیام کلامی ما اضافه شوند.
در ارتباط نوشتاری، فرستنده و گیرنده متفاوت‌تر هستند. تا سال‌های اخیر، نسبتاً تعداد کمی از نویسندگان و ناشران بودند که در رابطه با انتقال کلمات نوشتاری بسیار قدرتمند بودند. امروزه همه‌ی ما می‌توانیم ایده‌هایمان را به‌صورت آنلاین نوشته و منتشر کنیم که این امر منجر به یک انفجار اطلاعاتی و امکانات ارتباطی شده است.
فرآیند ارتباط
یک پیام یا ارتباط، توسط فرستنده از طریق یک کانال ارتباطی به یک یا چند گیرنده، فرستاده میشود.
فرستنده باید پیام (اطلاعاتی که منتقل میشود) را به شکلی که برای کانال ارتباطی مناسب باشد، رمزگذاری کرده و سپس گیرنده یا گیرنده‌ها پیام را به‌منظور درک مفهوم و اهمیت آن رمزگشایی کنند.
سوءبرداشت در هر مرحله از فرآیند ارتباط می‌تواند اتفاق بیفتد.
ارتباط مؤثر شامل حداقل سازی احتمال سوءبرداشت و غلبه بر هر مانعی بر سر راه ارتباط مؤثر در هر مرحله از فرآیند ارتباط می‌باشد.
یک ارتباط برقرارکننده‌ی مؤثر، مخاطبان خود را درک کرده، یک کانال ارتباطی مناسب را انتخاب می‌کند، پیام خود را برای این کانال صریح و روشن می‌کند و پیام را به‌منظور کاهش سوءبرداشت توسط دریافت‌کننده، رمزگذاری می‌کند.
او همچنین به دنبال بازخوردی از دریافت‌کننده خواهد بود که بداند پیام چگونه درک شده است تا هرچه سریع‌تر برای اصلاح هرگونه سوءبرداشت یا سردرگمی تلاش کند.
دریافت کننده‌ها می‌توانند از روش‌هایی مانند شفاف‌سازی و بازتاب به‌عنوان راه‌های مؤثری برای اطمینان از اینکه پیام فرستاده‌شده به‌درستی درک شده است، استفاده نمایند.
مقاله ما با عنوان “موانع برقراری ارتباط موثر“ را نیز مطالعه کنید.
کانالهای ارتباطی
نظریه‌ی ارتباط بیان می‌کند که ارتباط شامل یک فرستنده و یک یا چند گیرنده است که اطلاعات را از طریق یک کانال ارتباطی تبادل می‌کنند.
کانالهای ارتباطی، یک اصطلاح است که به راه‌های مورد استفاده‌ی ما برای برقراری ارتباط، اختصاص داده‌شده است. امروزه کانالهای ارتباطی متعددی برای ما در دسترس هستند، به‌عنوان‌مثال، مکالمه‌ی رودررو، تماس‌های تلفنی، پیام‌های متنی، ایمیل یا نامه‌ی الکترونیکی، اینترنت (شامل رسانه‌های اجتماعی از قبیل فیسبوک و توییتر)، رادیو و تلویزیون، نامه‌های نوشتاری، بروشورها و گزارش‌ها.
انتخاب یک کانال ارتباطی مناسب برای ارتباط مؤثر حیاتی است زیرا هر کانال ارتباطی نقاط ضعف و قوت متفاوتی دارد.
به‌عنوان‌مثال، انتشار خبر یک رویدادی که به‌تازگی اتفاق افتاده از طریق یک نامه‌ی نوشته‌شده ممکن است پیام را به‌طور واضح به یک یا دو نفر انتقال دهد اما ازنظر هزینه یا زمان، یک راه مؤثر برای انتشار پیام به تعداد زیادی از مردم نخواهد بود. از طرف دیگر، انتقال اطلاعات فنی و پیچیده، بهتر است که از طریق یک سند چاپ‌شده انجام شود و نه یک پیام کلامی، زیرا در این حالت دریافت‌کننده قادر خواهد بود تا اطلاعات را با سرعت و روش خود تحلیل کرده و مواردی را که به‌طور کامل درک نکرده بازنگری کند.
پیام نوشتاری نیز به‌عنوان یک راه برای ثبت چیزی که بیان میشود مفید خواهد بود، به‌عنوان‌مثال، نوشتن صورت‌جلسه در جلسات.
رمزگذاری پیامها
تمامی پیامها باید به شکلی که بتوانند توسط کانال ارتباطی انتخاب‌شده برای پیام منتقل شوند، رمزگذاری شوند.
همه‌ی ما هرروز هنگامی که افکار کلی خود را از طریق کلمات گفتاری یا به شکل نوشتاری انتقال می‌دهیم، این کار را انجام می‌دهیم. بااین‌حال، سایر کانالهای ارتباطی به اشکال متفاوتی از رمزگذاری نیاز دارند؛ برای مثال، متن نوشته‌شده برای یک گزارش درصورتی‌که از طریق یک برنامه‌ی رادیویی منتشر شود به‌خوبی عمل نخواهد کرد و یک متن کوتاه و مختصر استفاده شده در پیام‌های متنی درصورتی‌که از طریق نامه فرستاده شود، مناسب نخواهد بود
داده‌های پیچیده ممکن است به بهترین شکل با استفاده از یک نمودار یا جدول یا سایر راه‌های ارتباطی تصویری منتقل بشوند.
ارتباط برقرارکننده‌های مؤثر پیام‌های خود را علاوه بر کانال ارتباطی با مخاطبان موردنظرشان نیز رمزگذاری می‌کنند. این کار شامل استفاده از یک زبان مناسب، انتقال اطلاعات به‌سادگی و وضوح، پیش‌بینی و حذف علل احتمالی سردرگمی و سوءبرداشت و اطلاع از تجربه‌ی دریافت‌کننده در رمزگشایی سایر ارتباطات مشابه، می‌باشد. رمزگذاری موفقیت‌آمیز پیامها یک مهارت حیاتی در ارتباط مؤثر می‌باشد.
مقاله ما با عنوان “برگزاری یک جلسه“ را نیز مطالعه کنید.
رمزگشایی پیامها
هنگامی‌که پیام دریافت شد، دریافت کننده نیاز دارد که آن را رمزگشایی کند. رمزگشایی موفقیت‌آمیز نیز یک مهارت ارتباطی حیاتی محسوب میشود.
مردم پیامها را از راه‌های متفاوتی بر اساس موانع ارتباطی که ممکن است ظاهر شوند، رمزگشایی و درک می‌کنند؛ مانند تجربه‌ی آنها، درک زمینه‌ی پیام، حالت روحی و روانی آنها و زمان و مکان دریافت پیام و همچنین سایر عوامل بالقوه.
درک چگونگی رمزگشایی پیام و تا حد ممکن، پیش‌بینی تعدادی از منابع بالقوه‌ی سوءبرداشت، هنر یک ارتباط برقرارکننده‌ی موفق می‌باشد.
بازخورد
احتمال دارد که دریافت‌کنندگان پیام، بازخوردهایی را مبنی بر چگونگی درک پیام از طریق عکس‌العمل‌های کلامی و غیرکلامی ارائه دهند.
ارتباط برقرارکنندگان مؤثر، توجه به سزایی به این بازخوردها به‌عنوان تنها راه ارزیابی اینکه پیام به‌درستی درک شده است یا خیر، دارند و همچنین این بازخوردها امکان برطرف کردن هرگونه سردرگمی را فراهم خواهند کرد.
به خاطر داشته باشید که محدوده و شکل بازخورد بر طبق کانال ارتباطی مورداستفاده، متنوع خواهد بود: برای مثال بازخورد در طول یک مکالمه‌ی رودررو یا تلفنی بلافاصله و مستقیم خواهد بود، درحالی‌که بازخورد به پیام منتقل‌شده از طریق تلویزیون یا رادیو غیرمستقیم بوده و ممکن است تأخیر داشته باشد یا حتی از طریق سایر رسانه‌ها از قبیل اینترنت منتقل‌شده باشد.
مقالات ما با عناوین “بازتاب”، “ارائه و دریافت بازخورد“ و “شفافیت و شفاف سازی“ را نیز مطالعه کنید.
درک مفهوم ارتباط و توانایی در برقراری ارتباط موثر یکی از المان‌های کلیدی توسعه فردی است.