توسعه فردی – بهبود فردی آموزش مهارت‌های بهبود و توسعه فردی
شیوه انعکاسی چیست؟
شیوه انعکاسی در ساده‌ترین نوعش در مورد تفکر یا انعکاس مرتبط با کارهایی است که شما انجام می‌دهید. این مفهوم با یادگیری از تجربه ارتباط نزدیکی دارد، بدین منظور که شما در مورد کاری که انجام داده‌اید، اتفاقی که افتاده و تصمیمی که دفعه آینده خواهید گرفت، فکر می‌کنید.
فکر در مورد چیزهایی که قبلاً رخ داده است، بخشی از انسانیت است. با این حال تمایز میان تفکر سببی و شیوه‌های انعکاسی این است که شیوه انعکاسی نیازمند تلاش آگاهانه برای فکر کردن در مورد اتفاقات و بینش نسبت به آنهاست. وقتی به استفاده از شیوه انعکاسی عادت داشته باشید می‌توانید در کار و خانه از آن به نفع خود بهره ببرید.
شیوه انعکاسی به عنوان یک مهارت
متخصصان زیادی به موضوع شیوه انعکاسی و یادگیری تجربی پرداخته‌اند، مانند کریس آرگریس (کسی که اصطلاح یادگیری دوحلقه را برای توضیح این ایده بکار برد که انعکاس باعث می‌شود که شما از حلقه تجربه، انعکاس، تعقل، کاربرد خارج شوید و وارد حلقه دوم شوید و ایده‌هایتان را بازسازی کنید تا فعالیت‌هایتان را تغییر دهید).
به نظر همه این توافق نظر را دارند که شیوه‌های انعکاسی مهارتی هستند که می‌توانند آموخته شوند و این خبر خوبی برای ماست.
شیوه انعکاسی مجموعه‌ای مهارت‌های فعال، پویا و اخلاقی است که در زمان واقعی جای می‌گیرد و با موقعیت‌های واقعی، پیچیده و سخت دست و پنجه نرم می‌کند.
کارشناسان در این مورد هم توافق نظر دارند که شیوه انعکاسی فاصله میان ارتفاعات برتر تئوری و باتلاق عمل را از بین می‌برد. به عبارت دیگر به ما کمک می‌کند تا تئوری‌ها را شناسایی کرده و از آنها در روشی ساختاریافته استفاده کنیم. این‌ها می‌توانند برگرفته از تئوری‌های رسمی تحقیقات علمی یا خود ایده‌های شخصی باشند. همچنین مارا تشویق می‌کنند که عقاید و تصوراتمان را کشف کنیم و راه حل‌هایی را برای مشکلات بیابیم.
توسعه و استفاده از شیوه انعکاسی
چگونه می‌توان تفکر انتقادی، سازنده و خلاقانه را که برای شیوه‌های انعکاسی ضرروی است، ایجاد کرد؟
نیل تامسون در کتابش به نام مهارت‌های افراد شش گام را پیشنهاد می‌کند:
- مطالعه در مورد موضوعاتی که در حال یادگیری هستید یا قصد یادگیری آنها را دارید
- پرسیدن از سایرین در مورد نحوهٔ انجام کارها و چرایی آن
- توجه به چیزهایی که در اطرافمان رخ می‌دهد.
- احساس کردن و توجه به عواطف، چه چیز آنها را برمی انگیزد و چگونه می‌توان با احساسات منفی کنار آمد
- صبحت کردن و بازگو کردن تجربیات و دیدگاه‌ها با سایرین در یک سازمان
- تفکر و آموختن ارزش گذاری برای زمان
به عبارت دیگر فقط تفکر نیست که اهمیت دارد. شما باید تئوری و عمل را هم درک و اجرا کنید و البته ایده‌ها را با سایرین شناسایی نمایید.
شیوه‌های انعکاسی می‌توانند فعالیت‌های مشترک باشند: قرار نیست که جداگانه انجام شوند. به علاوه بعضی از روانشناسان اجتماعی پیشنهاد داده‌اند که یادگیری تنها وقتی انجام می‌شود که تفکر در قالب زبان نوشتاری یا گفتاری درآید. شاید به همین دلیل است که ما ترجیح می‌دهیم درونمان را بلند مطرح کنیم. با این حال دلالت‌هایی برای روش انعکاسی وجود دارد که نشان می‌دهد تفکراتی که به درستی ساخته نشده باشند، پایدار هم نخواهند بود.
یافتن فرصت‌هایی برای انجام شیوه‌های انعکاسی در محل کار شلوغ کار مشکلی است. بعضی روش‌های آشکار مانند مصاحبه‌های تخمینی یا بازبینی رخدادها وجود دارند اما هر روز انجام نمی‌شوند. بنابراین لازم است که از روش‌های دیگری برای تبدیل اندیشه به کلام استفاده کنید.
با وجود اینکه کمی شبیه به توطئه است، می‌تواند مفید باشد به ویژه برای اینکه مجموعه‌ای از تجربیات یادگیری را در اختیار داشته باشیم. موضوع اصلی ثبت دروس رسمی نیست، بلکه پرداختن به فعالیت‌ها و حوادث روزانه و نوشتن چیزهایی است که اتفاق افتاده‌اند و سپس انعکاس آنها برای اینکه بتوان از آنها درس گرفت و برای آینده استفاده کرد. این فقط در مورد تغییر نیست: ژورنال یادگیری و شیوه‌های انعکاسی زمانی که کاری را به خوبی انجام دهید، مورد تاکید خواهند بود.
نگاهی به صفحه مربوط به یادگیری چیست بیاندازید تا بیشتر در مورد چرخه یادگیری (PACT) و نقش انعکاس در آن اطلاعات کسب کنید.
در ژورنال یادگیری می‌توان از یک رویه ساده به شکل زیر استفاده کرد. وقتی که تجربه‌تان بیشتر شود می‌توانید گام را ترکیب یا منتشر کنید اما این روش نقطهٔ آغاز خوبی خواهد بود.
روند یادگیری انعکاسی |
| شناسایی موقعیتی که در زندگی شخصی یا کارتان با آن روبرو شده‌اید و به نظرتان می‌توانید بهتر با آن برخورد کنید |
| توصیف تجربه |
| چه اتفاقی افتاده؟ کی و کجا آن اتفاق رخ داده است؟ ایا تفکرات دیگی در مورد موقعیت دارید؟ |
| انعکاس |
| چگونه رفتار کردید؟ چه تفکراتی داشته‌اید؟ احساستان چگونه بوده است؟ آیا عوامل دیگری بر روی آن موقعیت تأثیر گذاشته‌اند؟ از این تجربه چه درس‌هایی گرفته‌اید؟ |
| تئوری پردازی |
| تجربه چگونه با ایده‌هایی که از قبل داشته‌اید، تطابق می‌یابد بدین معنی که آیا نتیجه بدست آمده مورد انتظار بوده یا خیر؟ چگونه آنرا با تئوری‌های رسمی که بلد هستید، مرتبط می‌سازید؟ به نظرتان چه رفتارهایی نتیجه را تغییر داده است؟ |
| آزمایش |
| آیا چیزی وجود که بتوانید انجام دهید تا نتیجه را تغییر دهید؟ برای تغییر واکنش‌های مشابه در آینده چه کارهایی می‌توانید انجام دهید؟ رفتارهایی که ممکن است انجام دهید، چه هستند؟ |
مزایای شیوه‌های انعکاسی
شیوه‌های انعکاسی مزایای زیادی در افزایش خودآگاهی دارند که بخش اصلی هوش هیجانی و شناخت بهتر سایرین است. شیوه انعکاسی می‌تواند به شما کمک کند تا مهارت‌های تفکر خلاقانه را ترویج دهید و مشارکت فعال را تشویق نمایید.
در موقعیت‌های کاری، یک ژورنال یادگیری داشته باشید و دائماً از شیوه انعکاسی استفاده کنید تا مباحث مفیدتری را در مورد توسعه کار و توسعه شخصی بدست آورید. همچنین از این طریق می‌توانید مثال‌هایی برای استفاده در موقعیت‌های مصاحبه شایسته سالارانه فراهم آورید.
هشدار
در صورتی که فشار اعمال شود شیوه انعکاسی بیشترین انحراف ممکن را تجربه خواهد کرد، بنابراین باید به درستی تحت هر شرایطی از آن استفاده کرد. زمانی که برای شیوه انعکاسی صرف می‌شود این اطمینان را حاصل می‌آورد که تمرکز بر روی چیزهایی که واقعاً برای شما و کارفرما یا خانواده‌تان مهم هستند، در اولویت قرار می‌گیرند.
نتیجه گیری
شیوه انعکاسی ابزاری برای ارتقای یادگیری هم به عنوان یک دانش آموز و هم انعکاس در تجربیات زندگی و کار است. با وجود اینکه استفاده از روش‌هایش زمان می‌برد، در نهایت می‌توانید در زمان و انرژی خود صرفه جویی کنید.